Het fijne groepsgevoel: iedereen wil het. Zelfs in de politiek klinkt de roep om de terugkeer van de menselijke maat. ‘De menselijke maat’ klink niet als een moeilijke opgave. Maar als het inderdaad geen moeilijke opgave is, dan zou iets nooit hoeven terugkeren. Dan zou het toch altijd blijven?

De menselijke maat is echt lastig. Waarom? Omdat we allemaal mensen zijn. Als je geabonneerd bent op onze nieuwsbrief (tip! onderaan het stuk dat je nu leest kun je je inschrijven) dan had je al kunnen lezen dat er zoiets is als de ‘Egocentric bias’. Vrijwel iedereen zet zichzelf in het middelpunt van zijn of haar eigen gedachten. En daarna komt de groep waar je het meest mee te maken hebt.

Groepsdenken komt automatisch

Iets doen waar je zelf de dupe van bent is niet handig. Iets doen waar jouw groep de dupe van is, da’s ook niet handig. En zo denkt een groep al snel hetzelfde.

Eensgezindheid is binnen een groep heel belangrijk. In een aflevering van Atlas kun je zien wat de gevolgen (maar ook de oorzaken) zijn van groepsgedrag en groepsdenken.

Voor een goed werkende organisatie lijkt het dus belangrijk dat de spreekwoordelijke neuzen dezelfde kant op staan. De mensen binnen de groep gaan ook steeds meer op elkaar lijken. Het zelfde type, overeenkomstige gedachten.

Maar het gevaar van zo’n homogene groep is dat je dingen gaat verzinnen die een goed idee lijken, en die in de praktijk toch echt een beetje dom zijn.

Samen in een tunnel

Het mooiste voorbeeld hiervan dat mij te binnen schiet is dat van Brabantia. Een aantal jaar geleden moest alles ‘smart’ worden. En dus ook de vuilnisbak! Op je app kon je dan overal en altijd zien of de vuilnisbak vol was. Superhandig!

Totdat ze gingen praten met mensen buiten hun eigen ontwikkelgroep. Hadden echte mensen wel behoefte aan zo’n slimme pedaalemmer? En toen bleek dat de vrouwen die ze het vroegen zo’n ding niet zien zitten. Elektronica gaat kapot, de batterijen doen het niet meer, en de bak gaat toch tien keer per dag open.

Na die gesprekken zag Brabantia af van het idee. De heerlijk nuchtere conclusie was “We gaan gewoon geen onzin maken.”

Geen onzin maken

Als je minder groepsdenken wil, minder fouten wil maken of gewoon geen onzin, dan moet je dat zelf organiseren. De oplossing is om (net als Brabantia) mensen van buiten naar binnen te halen, en ook echt naar ze te luisteren.

Dat kan via interviews of gebruiksonderzoek, bijvoorbeeld als je een prototype hebt gemaakt van je nieuwe dienst of product. Maar je kunt ook al tijdens de innovatiefase je ruwe idee bespreken met de mensen waar je het voor ontwerpt. Misschien worden ze enthousiast, en misschien laten ze je met hun reactie dingen zien waar je zelf niet aan gedacht had.

Ga ermee aan de slag

Nu de Anti-Covidvaccins worden uitgedeeld als koude ijsjes op een warme dag is het tijd om plannen te gaan maken. Haal mensen van buiten naar binnen en zorg zó voor betere ideeën. Je krijgt er toch vanzelf zin in?!