Wij werken regelmatig samen met de gemeente Utrecht aan onderzoeks- en ontwerpprojecten, onder andere met UX-designer Jeroen du Chatinier.

Terwijl we bezig waren met een onderzoek voor een andere afdeling spraken we Jeroen toevallig. En zoals altijd was hij supergeïnteresseerd in ons werk. Maar deze keer vroeg hij ook “mogen we straks de uitkomsten van jullie onderzoek publiceren op Gebruikersonderzoeken.nl?”

Op wat? We wisten helemaal niet dat hij dit project had opgezet. Dus daar moesten we meer van weten!

Hoe het begon

Jeroen is de website gestart met Yolijn van der Kolk van Frameless. Samen werken ze aan het NL Design System, met mensen van verschillende andere gemeentes. Yolijn: “De mensen van de gemeente Den Haag wilden de gebruikersonderzoeken die zij gedaan hadden graag delen. Dat gebeurde op dat moment vooral door het aan elkaar mailen van PDFs. Maar waar laat je die PDFs dan? Wat doe je ermee?”

De vraag kwam of de onderzoeksrapportages op de website van het NL Design System geplaatst konden worden. Zo zou iedereen voortaan bij de onderzoeken kunnen, en waren ze niet verstopt in individuele harde schijven en e-mailapplicaties.

De techniek van de NL Design System-website is heel simpel, dus dat leek best een goed idee. Maar Jeroen en Yolijn vonden het zo’n goed idee dat ze er graag wat dieper over na wilden denken. Konden ze niet meer doen om echt een community te maken van de onderzoekers? En hoe doe je dat dan?

Maak het makkelijk

Eén van de grootste uitdagingen was om de onderzoeken vergelijkbaar te maken. Iedere onderzoeker heeft een eigen manier om rapportages op te stellen. En dat is onhandig als je kennis bekijkt van veel verschillende afzenders.

Jeroen onderzocht wat mensen die de site gaan gebruiken de belangrijkste informatie vinden, zodat hij een goede pagina-indeling kon maken. Hij vroeg het bijvoorbeeld aan Corrine van Veldhuisen, de Programmamanager Publieksdienstverlening van de gemeente Utrecht, een hele belangrijke stakeholder met wie hij veel en graag samenwerkt. Zij vertelde onder andere dat ze de adviezen die uit het onderzoek komen het belangrijkst vindt. Daar kan ze namelijk wat mee doen.

Dat was een interessant inzicht, want onderzoekers hebben allemaal geleerd om hun rapportage te beginnen met de onderzoeksopzet. Jeroen heeft een template ontworpen voor de onderzoeken die op de site komen: verschillende kopjes die je in kunt vullen. De adviezen kwamen dus bovenaan de pagina.

Mensen die een bijdrage willen leveren sturen hun onderzoeksrapport nu naar Jeroen. Hij vertaalt de inhoud ervan naar de pagina’s op de site. De originele PDF van de rapportage wordt er ook altijd bij gelinkt, dus die heb je nog wel.

Kwaliteit van de onderzoeken

Yolijn en Jeroen vinden het niet hun taak om te beoordelen of de onderzoeken goed zijn. Alles wat aangemeld wordt, wordt geplaatst. Jeroen: “We willen niet de schifting vooraf doen. De contactgegevens van de onderzoekers staan bij ieder onderzoek: als je vragen hebt moet je niet bij ons zijn, maar bij de onderzoekers zelf.”

In de doorontwikkeling van de site willen ze nog wel aandacht gaan besteden aan metadata waarop je je vertrouwen in het onderzoek kunt baseren. Yolijn: “Die hebben we nu nog niet. Als een onderzoek bijvoorbeeld met N=6 gedaan is, dan kan het best waardevol zijn, en een ingang voor méér onderzoek. Maar om nou te zeggen ‘dan gaan we al onze uitingen aanpassen op basis van deze uitkomsten’, nee.”

Simpel beginnen en dan uitbouwen

Ze willen nu vooral de drempel laag houden voor onderzoekers om mee te doen. Yolijn: “We willen het absoluut niet achter een login. De informatie wordt zelfs gepubliceerd onder een Creative Commons CC0-licentie, dus je mag ook andermans onderzoek quoten zonder toestemming te vragen aan de auteur.”

Jeroen: “Het begint langzaam al te groeien: we hebben nu onderzoeken van de gemeentes Utrecht en Den Haag, RVO, VNG en Dimpact.” Yolijn en Jeroen merken dat er hierdoor al veel meer samen wordt gewerkt aan onderzoek: mensen die elkaar gevonden hebben via de site vragen elkaar tips over hoe bepaalde onderzoeken op te zetten.

Twijfels en politieke gevoeligheden

“Er zijn ook mensen die denken dat dat niet werkt, onderzoeken delen...” Yolijn herkent die schroom wel. “Maar een goede onderzoeker doet eerst desk research. Die gaat eerst kijken wat andere mensen al gedaan hebben. Dat is ook het grote succes van GOV.uk. Daar kijken veel mensen naar, want zijn delen veel onderzoeken.”

Ze zien ook dat mensen het wel eng vinden om hun eigen werk te delen: ze vragen zich af of ze het wel goed gedaan hebben, zijn bang voor kritiek. Op persoonlijk niveau, maar vaak is er ook wel vrees voor politieke gevolgen. Jeroen: “Dat is een cultuurverandering, dat moeten we langzaam wegbeitelen. Het lukt de ene keer wel en de andere keer niet.” Jeroen wil zelf alleen nog maar onderzoek doen dat gedeeld mag worden, en heeft dat ook afgesproken met zijn leidinggevende.

Yolijn: “We geven mensen ook de mogelijkheid om de interne rapporten met de details niet naar buiten te brengen, maar alleen via het template geanonimiseerd de resultaten te delen. Zo kun je eventuele politieke gevoeligheden ook ondervangen.”

Wat het leuk maakt!

Voor Yolijn is het vooral fijn om onderbuikgevoelens over oplossingen te kunnen onderbouwen. “Je zit soms zo op je eigen kantoortje te werken. Er is veel meer overlap tussen projecten dan men denkt.”

Jeroen is vooral blij met het warme gevoel van van elkaar leren en elkaar inspireren, en dat hij veel leuke, toffe nieuwe mensen heeft leren kennen. “Fijn om mensen met elkaar te verbinden. Had ik van te voren niet gedacht.”

En het is prettig dat Yolijn het technisch zó heeft opgezet dat het goed toegankelijk en lekker makkelijk is om content te plaatsen. Yolijn: “Jeroen is er niet meer bang voor, haha.”