Begin januari heb ik onderzoek gedaan naar hoe mensen hun mobiele apparaten gebruiken tijdens het reizen. Ik wilde tijdens dit onderzoek vooral kijken naar hoe mensen de telefoons in hun handen hielden en bedienden.

Luke Wroblewski heeft het bijvoorbeeld over het “ One thumb, one eyeball ” -scenario, waarin mensen de telefoon in 1 hand vasthouden en met hun duim de app of site bedienen. Ik was benieuwd of dit inderdaad het dominante scenario is in de trein en op de perrons.

Onderzoeksopzet

Ik heb de hele dag kriskras met de trein door (voornamelijk) de Randstad gereisd. Daarbij keek ik naar de mensen in de coupé waar ik zat en schreef op wat ze deden met hun mobiele apparaat. Ik noteerde of ze man of vrouw waren, hun leeftijd (ongeveer), het soort telefoon dat ze hadden, of ze wel of geen koptelefoon/dopjes gebruikten, hoe ze hun apparaat vasthielden, hoe ze typten en tapten en verdere bijzonderheden.

Zit iedereen met een elektronisch apparaat?

Je hoort vaak dat “iedereen” tegenwoordig “altijd” naar een schermpje zit te staren. Sites als We Never Look up willen ons ook doen geloven dat mensen alleen aandacht hebben voor hun apparaat en niet voor hun omgeving.

Als je echter gaat kijken in de trein wordt er nog veel gelezen: zowel in papieren kranten als in traditionele boeken. Ook gesprekken en gewoon uit het raam staren komen nog wel degelijk voor. Ik heb zelfs minstens drie mensen gezien die lekker ouderwets kruiswoordpuzzels zaten te maken op papier. Ja, er zijn veel mensen met een mobieltje, maar nee, niet iedereen is er continu mee bezig.

Eén hand links of rechts?

Luke Wroblewski schrijft in Mobile First :

“since the majority of people are right-handed […] and use their thumbs while operating a mobile with one hand, optimizing for right thumb actions is most common. This means primary actions can be placed in the middle or bottom of the screen and arranged from left to right.”

Ik zag inderdaad veel mensen met de telefoon in 1 hand. Opvallend vaak is dit de linker hand – veel vaker dan je zou verwachten als je er van uit gaat dat mensen hun dominante hand gebruiken voor dit soort dingen.

Zo’n 10 tot 15% van de mensen is linkshandig , maar 55% (dus meer dan de helft) van de mensen die hun telefoon éénhandig gebruikten, deden dat met hun linker hand en linker duim.

Je ziet dit plaatje over de plaatsing van klikbare elementen op een mobiele scherm vaak langskomen. Maar dat hoeft dus niet te kloppen als mensen de telefoon in de praktijk veel vaker linkshandig gebruiken dan we denken.

Het zou trouwens kunnen dat dit beeld ontstaan is doordat men gekeken heeft naar mensen die wisten dat ze geobserveerd werden, bijvoorbeeld omdat ze gevraagd werden om mee te doen aan een gebruikerstest. Misschien ben je eerder geneigd om je telefoon in de “goede” hand te gebruiken als je weet dat er iemand naar je kijkt.

Vingers en duimen

Zittende mensen hebben de telefoon ook vaak met twee handen vast, waarbij ze typen met beide duimen. De vingers aan de achterkant van de telefoon liggen over elkaar of ineengestrengeld, en de telefoon rust meestal op één van de pinken.

Je ziet trouwens wel een duidelijk verschil in leeftijdsgroepen: mensen onder de 35 (ongeveer) typen met 2 duimen, boven die leeftijd zie je vaak de telefoon met de linker hand vasthouden en met de wijsvinger van de rechter hand typen.

Ik heb ook een paar mensen gezien (vrouwen) die met de middelvinger van hun rechter hand typten. Ik snap nog niet goed waarom. Misschien omdat er lippenspul uit een potje op je wijsvinger zit? Of omdat de middelvinger makkelijker is in het gebruik als je lange nagels hebt?

Oriëntatie van het apparaat

De overgrote meerderheid van de mensen houdt zijn telefoon in de portrait modus. Een telefoon in landscape modus heb ik maar een paar keer gezien: bij iemand die patience speelde, en iemand die zijn mail checkte. De weinige tablets die ik gezien heb werden daarentegen bijna alleen in de landscape modus gebruikt.

Mensen doen rare dingen

Ik heb ook een paar echt rare dingen gezien. Enkele voorbeelden: een echtpaar van rond de vijftig dat samen 1 mobiele telefoon gebruikte. Ik zag de vrouw van het stel whatsappen, en kon zien dat hun chatnaam hun beider namen bevatte, dus zeg maar “Jan en Heleen de Vries” (niet de echte namen natuurlijk). Toen je vaste telefoons had was het volstrekt normaal dat een telefoon bij een gezin hoorde, niet bij een los iemand, maar voor een mobiele telefoon voelt dit heel vreemd.

De man van dit stel deed nog iets raars: hij gebruikte zijn iPad in de trein, met het apparaat staand op het treintafeltje (in landscape modus uiteraard). Dat ziet er uit alsof hij een film zal gaan kijken. Maar hij ging Facebooken, met de iPad rechtop dus, tappend met zijn vinger, en terwijl iedereen kon meekijken. Verrassend, zowel uit oogpunt van portrait/landscape-normen als privacy verwachtingen.

Verder was er nog een mevrouw die op een bankje op station Utrecht op haar redelijk eenvoudige Android-telefoon een lang en gecompliceerd formulier aan het invullen was van een energieleverancier of een zorgverzekeraar. Uiterst geduldig vulde ze het in, vele minuten lang. Ik zou het zelf lekker laten zitten tot ik thuis was, en dan op een desktop invullen, maar voor deze mevrouw was dit kennelijk het beste moment en de beste plaats. Iets om wel te onthouden.

Conclusie

Zo’n dag echt kijken naar mensen in het wild herinnert je er aan dat niet iedereen op jezelf lijkt en dat dingen die je zelf nooit zou doen toch echt wel gebeuren. Er is veel diversiteit in de echte wereld: veel gebruikssituaties, veel devices, best veel rare dingen ook.

Observerend gebruikersonderzoek herinnert je er ook aan dat je algemeen aanvaarde wijsheden als “mensen gebruiken de telefoon met hun dominante hand” moet blijven toetsen aan wat je werkelijk ziet gebeuren.