Het zal je vast niet ontgaan zijn: het gaat slecht met V&D. Wat kunnen ze doen om er weer bovenop te komen, en kun je daar zelf ook nog iets van leren?

Even leek het er op dat heel V&D kopje-onder zou gaan, maar inmiddels is er weer wat meer hoop. Er is een nieuwe topman die er voor gaat zorgen dat klanten mee mogen praten over wat ze belangrijk vinden en dat de winkels binnen twee jaar weer winstgevend zijn.

Maar gaan ze het echt redden met wat de topman vertelt over het uitbreiden van het kooksegment, knutselspullen en “Total retail”, een combinatie tussen online en winkelvloer? Journaliste Franka Rolvink Couzy (volg die vrouw!) van het Financieel Dagblad schreef in februari een stuk waarin ze een aantal interessante andere tips geeft om het tij te keren.

Wehkamp en Innovation Labs

Tip 3 van Rolvink Couzy, ‘Begin een start-up’, vond ik het meest intrigerend: een aparte club van (vaak jonge) retailers binnen het bedrijf die vrij kunnen nadenken over nieuwe verdienmodellen, zonder directe omzetverantwoordelijkheid en vaak op een aparte locatie. Hun taak is om te experimenteren en te leren, en om nieuwe businessmodellen te ontdekken.

Wehkamp heeft (of had) zo’n start-up / innovation lab, en boekte er erg goede resultaten mee. Dit interview met (nu voormalig) Wehkamp-directeur Ton van Eijk is uit december 2011, maar hij voorspelt vrij accuraat wat er nu met V&D gebeurt: “online retail groeit enorm, fysieke retail staat op instorten. En deze ontwikkeling gaat grote gaten slaan in de Nederlandse binnensteden”.

Van Eijk zegt onder andere “De website kan een succes worden als je niet in de bestaande methodieken denkt. […] Je moet de bereidheid hebben om grote veranderingen door te voeren en buiten de bestaande kaders te treden.”

Het iconische hondje van Target - foto: Mike Mozart

Een innovation lab kan bijdragen aan dat buiten de bestaande kaders denken. De zeer bekende winkelketen Target kwam bijvoorbeeld in de jaren zestig van de twintigste eeuw al voort uit zo’n lab.

Ook nu doet Target interessante dingen, net zoals Walmart en Peapod Propulsion Lab, van ons eigen Ahold. Ook andere retailers hebben leerzame experimenten opgezet.

De start-up mojo

Uit deze voorbeelden blijkt dat het bij de Innovation Labs niet alleen gaat over techniek, maar ook om goed luisteren naar je klanten en verder uitbouwen van de sterke kanten van je bedrijf.

Met deze experimenten kun je aansluiten bij nieuwe behoeften, of zelfs behoeften waarvan de klanten zelf nog niet weten dat ze ze hebben.

Als je het goed doet brengt zo’n Innovation Lab kennis en innovatiekracht binnen je eigen bedrijf. Het levert eigen medewerkers op die meer durven, die dagelijks zelf leren van de experimenten die ze uitvoeren. En die scherper worden op kansen om de sterke kanten van je bedrijf uit te bouwen.

Daarmee heeft een Innovation Lab duidelijke voordelen voor de lange termijn en werkt het beter dan een extern bureau inhuren dat concepten voor je verzint. Dan krijg je mooie uitkomsten en ideeën gepresenteerd, maar het leerproces, de versterking van experimenteer- en ondernemingskracht van je medewerkers krijg je er niet bij.

Wat kunnen wij daarvan leren?

De ontwikkelingen in alle branches gaan razendsnel - je kunt ze niet bijhouden vanuit je oude gedachten, vanuit de systemen die vroeger werkten. Dit geldt voor retail, maar bijvoorbeeld ook voor banken en verzekeraars.

Je moet oefenen en experimenteren, sneller itereren, zélf je handen vies maken. Niet blijven rommelen met communicatie-mensen die nog denken dat mensen niet lezen op internet of dat linkjes perse blauw moeten zijn: durf los te laten wat je denkt te weten en laat mensen kijken daar wat er écht gebeurt als ze een experiment uitvoeren.

Durf van onderaf nieuwe dingen op te laten zetten - door mensen sterker en zelfstandiger te maken en te leren kijken. Weet je niet waar je moet beginnen? Een externe partij kan je goed helpen bij het opzetten van een Innovation Lab (of welke term je ook wilt hanteren), door je medewerkers een aantal technieken te leren en aan de slag te helpen. Maar start er vandaag nog mee - al is het op heel kleine schaal.